NY Breaking, 17/04/2023
Bệnh nhân ung thư Nilush Aponso biết mình sống được đến ngày hôm nay là nhờ quyết định hiến dây rốn của đứa con mới sinh bởi hai người mẹ giấu tên. Máu chứa trong dây rốn cung cấp tế bào sống đã chữa khỏi bệnh ung thư của anh.
Nilush, 42 tuổi, đến từ Barwell, Leicester, chủ một trung tâm chăm sóc chó ban ngày, mắc bệnh bạch cầu tủy cấp tính – một dạng ung thư máu nặng. Lúc đầu, hóa trị dường như có thể chữa khỏi bệnh, nhưng ba tháng sau khi kết thúc điều trị, căn bệnh ung thư lại quay trở lại. Anh được cho biết lựa chọn điều trị duy nhất còn lại là ghép tế bào gốc – các tế bào này sẽ tìm đường vào tủy xương của anh, nơi chúng có thể phát triển và tạo ra các tế bào máu mới khỏe mạnh. Anh ấy phải nhờ đến sự quyên góp của khách hàng ở trung tâm chăm sóc chó của mình.
Nilush nói: “Tôi đã trải qua tám tháng ra vào bệnh viện, ba lần hóa trị và thử nhiều loại thuốc khác nhau, đó là những gì tôi có thể nhớ được. Nhưng không có phương pháp nào hiệu quả và các bác sĩ nói với tôi rằng chỉ còn cách duy nhất là cấy ghép tế bào”. Tế bào gốc có thể được lấy từ máu hoặc tủy xương của người hiến tặng, nhưng chúng phải tương thích với bệnh nhân.
Nilush nói: “Em trai tôi đã được kiểm tra để xem liệu cậu ấy có phù hợp hay không, nhưng tiếc là cậu ấy lại không phù hợp. Là người Sri Lanka, tôi được biết rằng cơ hội tìm được người phù hợp thấp hơn nhiều so với bình thường vì thiếu người thuộc dân tộc thiểu số đăng ký hiến tặng.” Những người thuộc nhóm dân tộc thiểu số chỉ có 37% cơ hội tìm thấy tủy xương phù hợp từ một người hiến tặng không cùng huyết thống, trong khi người gốc da trắng có 72% cơ hội vì nhiều người đăng ký hiến tặng.
Một cuộc tuyển chọn trong cộng đồng Sri Lanka ở London đã không tìm được người phù hợp cho Nilush, vì vậy cơ hội duy nhất của anh là cấy ghép tế bào gốc từ máu dây rốn, tức là những gì còn sót lại từ nhau thai và dây rốn sau khi em bé chào đời. Tế bào gốc từ máu dây rốn không nhất thiết phải giống với tế bào gốc trưởng thành về loại mô của người hiến tặng. Máu dây rốn rất giàu tế bào gốc máu tương tự như tế bào được tìm thấy trong tủy xương và những tế bào này có khả năng biệt hóa thành các loại tế bào khác nhau nên chúng được sử dụng để điều trị các bệnh ung thư máu, rối loạn di truyền và suy giảm miễn dịch.
Tổ chức từ thiện Anthony Nolan, nơi điều hành cơ quan đăng ký hiến tặng tủy xương lâu đời nhất ở Anh, hiện đang vận động để khuyến khích nhiều bậc cha mẹ hiến máu dây rốn của con mình. Kể từ khi bắt đầu chương trình lưu trữ máu dây rốn vào năm 2008, 324 dây rốn hiến tặng đã được sử dụng để cấy ghép cứu sống các bệnh nhân, tổ chức từ thiện này đặt mục tiêu thu thập 800 dây rốn mỗi năm, được lấy từ nhiều người, càng đa sắc tộc nhất có thể. Ưu điểm chính của việc cấy ghép tế bào gốc từ máu dây rốn là ít bị cơ thể người nhận đào thải hơn so với tế bào từ người hiến tặng trưởng thành.
Tiến sĩ Roger Horton, chuyên gia về dây rốn tại Anthony Nolan, giải thích: “Các tế bào gốc trong máu dây rốn non trẻ hơn vì chúng chưa tiếp xúc với môi trường hoặc các mầm bệnh có thể gây bệnh cho bệnh nhân. Chúng không phản ứng theo cách có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe lâu dài của bệnh nhân, điều này có thể xảy ra với các tế bào trưởng thành. Bằng cách này, chúng tôi có thể đạt được mức độ phù hợp cao hơn và việc cấy ghép có thể thành công”.
Nếu không tìm được người phù hợp, tổ chức từ thiện sẽ lùng sục các cơ quan đăng ký quốc tế để tìm kiếm người hiến tặng phù hợp, như đã xảy ra với Nilush. Nilush Aponso cho biết rằng các tế bào gốc được sử dụng trong ca cấy ghép của anh ấy được lấy từ máu dây rốn của một em bé sinh ra ở Mỹ hoặc một em bé sinh ra ở Úc, cả hai đều phù hợp với anh. “Tôi ở mọi nơi – một người Sri Lanka, sống ở Anh, mang hệ thống miễn dịch của Mỹ và Úc,” Nilush cười.
Tế bào gốc từ máu dây rốn không chỉ làm tăng số lượng ca cấy ghép có thể thực hiện được mà còn mở rộng độ tuổi của bệnh nhân. Tiến sĩ Horton giải thích: “Với các tế bào của người hiến tặng trưởng thành, cần phải hóa trị liệu liều cao để làm sạch hoàn toàn hệ thống miễn dịch của chính bệnh nhân gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng cho bệnh nhân cao tuổi hoặc những người có miễn dịch kém. Nhưng nếu bạn sử dụng máu dây rốn, bạn có thể sử dụng hóa trị với tần suất ít hơn, vì vậy phương pháp này đã tăng cơ hội cấy ghép cho những người lớn tuổi.”
Cấy ghép máu dây rốn cũng giúp tăng tỷ lệ sống sót đối với một số bệnh ung thư máu, đặc biệt ở những bệnh nhân trẻ tuổi mắc bệnh ung thư máu. Nhược điểm của việc sử dụng các tế bào này là dây rốn chỉ có thể chứa 70 đến 300 ml máu.
Tiến sĩ Horton cho biết thêm: “Đó là số lượng hữu hạn, vì vậy chúng tôi không thể cung cấp thêm nếu bệnh nhân cần nhiều hơn, điều này chỉ có thể làm nếu người hiến là người trưởng thành phù hợp và trong một số bệnh – chỉ các tế bào của người hiến tặng trưởng thành mới hoạt động vì chúng có thể được cung cấp với số lượng lớn hơn.”
Tiến sĩ Horton cho biết, việc cấy ghép thực tế tương đối đơn giản. Ông nói: “Túi máu dây rốn, được bảo quản ở nhiệt độ âm 196 độ C, được rã đông trong chậu nước đặt cạnh giường bệnh nhân và được tiêm vào ngực qua đường truyền trung tâm, quá trình truyền kéo dài chưa đầy 20 phút. Sau đó, mất từ 7 đến 28 ngày để tái tạo tủy xương và hệ thống miễn dịch mới.”
Được chẩn đoán vào tháng 6 năm 2012, sau khi sụt cân và thiếu năng lượng, anh được thông báo rằng căn bệnh ung thư của anh đã tiến triển nặng đến mức anh phải bắt đầu điều trị ngay lập tức. Anh ấy thậm chí còn không có thời gian để về nhà trước. Sau ca ghép máu dây rốn vào tháng 11/2013, Nilush nằm viện hai tháng. Kể từ đó anh không còn bị ung thư.
Anthony Nolan thu thập máu dây rốn từ những đứa trẻ được sinh ra ở năm bệnh viện: St Mary’s Oxford Road và St Mary’s Wythenshawe, cả hai đều ở Manchester; Bệnh viện Hoàng gia Leicester; Bệnh viện Đa khoa Leicester và Bệnh viện Đại học King ở London. National Health Service – Dịch vụ y tế quốc gia (viết tắt là NHS) thu thập máu dây rốn từ Bệnh viện Đại học London, Bệnh viện St George ở London và Bệnh viện Đại học Luton & Dunstable.
Tiến sĩ Horton cho biết: “Ngay sau khi em bé chào đời, sẽ có một người cắt bỏ nhau thai và dây rốn”. Sau khi được thu thập, máu sẽ được xử lý và kiểm tra để đảm bảo không có vi rút và vi khuẩn, đồng thời được sử dụng cho nghiên cứu hoặc đông lạnh và lưu trữ để sử dụng cho bệnh nhân ở Anh hoặc các bệnh nhân trên thế giới. Quy trình tương tự đối với máu dây rốn được NHS thu thập.
Anthony Nolan đang làm việc với NHS trong việc chia sẻ sổ đăng ký và họ cùng nhau lưu trữ khoảng 35.000 lượt hiến máu dây rốn ở Nottingham và Bristol. Không giống như hiến máu, máu dây rốn có thể được lưu trữ vô thời hạn. Mặc dù số tiền đã đủ nhưng vẫn cần quyên góp để giúp đỡ các bệnh nhân người Châu Phi, Châu Phi-Caribbean, Châu Á, Trung Quốc, Do Thái, Đông Âu và Địa Trung Hải.
Xin Tong, 34 tuổi và Justas Budraitis, 29 tuổi, đã hiến máu dây rốn của con gái họ. Xin là một người hiến máu ở Trung Quốc và rất vui khi Luna – con gái của cô cũng có thể làm điều đó, cô nói: “Con bé sinh ra để cứu đời”. Cặp đôi đến từ Trung Quốc gặp nhau khi cùng học tại Đại học Manchester. Hiện đã kết hôn và vẫn sống ở thành phố, con gái Luna của họ chào đời vào ngày 26 tháng 10 năm 2022, nặng 8 lbs 9 oz. Xin, người quản lý kênh thương mại điện tử, cho biết: “Chúng tôi muốn chào đón cô bé đến với thế giới bằng cách làm điều gì đó có ý nghĩa”.
Chúng tôi nhìn thấy những tấm áp phích về hiến tặng máu dây rốn trong bệnh viện khi chúng tôi đi khám thai và quyết định đăng ký”, Xin giải thích. “Đó là một quá trình đơn giản và chúng tôi được thông báo rằng khi đến bệnh viện để sinh con, tôi nên nói với nữ hộ sinh thông báo cho Anthony Nolan. Tôi đến bệnh viện sớm vì Luna đã đủ tháng dù được gây mê nhưng tôi vẫn có thể hiến dây rốn.”
Xin là một người hiến máu ở Trung Quốc và rất vui khi con gái mình cũng làm điều đó. “Cô ấy sinh ra để cứu đời – cô ấy thực sự đặc biệt,” Justas, một nhà tư vấn công nghệ thông tin, nói.
Có thể hiểu được, Nilush và vợ là Helen, 55 tuổi, cũng nói về tầm quan trọng của việc hiến dây rốn. Nilush tự hào nói: “Tôi kể với tất cả khách hàng của mình về lợi ích của nó – và hai người trong số khách hàng của tôi đã đăng ký hiến tặng, tôi mong là mọi người có thể biết đến điều đó. Tôi không biết cha mẹ của các đứa trẻ đã hiến tặng khi nào và họ là ai, nhưng quyết định hiến tặng dây rốn của con họ chính là lý do tôi có mặt ngày hôm nay. Và tôi muốn ai cũng đều có cơ hội như vậy”.
Nguồn: NY Breaking
Link: https://nybreaking.com/how-umbilical-cords-from-babies-like-luna-are-saving-cancer-patients-lives/
