News Medical Life Sciences, 10/02/2025
Bệnh ghép chống chủ (Graft-versus-host disease – GVHD) là một biến chứng phổ biến và nghiêm trọng xảy ra sau khi ghép tế bào gốc, khi các tế bào miễn dịch của người hiến tấn công các mô của người nhận. Biểu hiện ở mắt của GVHD là một trong những biểu hiện khó điều trị nhất, thường dẫn đến tình trạng viêm mãn tính và tổn thương mô giác mạc, có thể dẫn đến mất thị lực. Các phương pháp điều trị thông thường, bao gồm corticosteroid, thường được sử dụng để kiểm soát tình trạng viêm mắt liên quan đến GVHD. Tuy nhiên, các liệu pháp này đi kèm với các tác dụng phụ đáng kể, bao gồm nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp và các biến chứng về mắt khác.
Tế bào gốc trung mô (Mesenchymal stromal cells – MSC), một quần thể tế bào không đồng nhất có trong nhiều mô khác nhau của cơ thể, được biết là có đặc tính điều biến miễn dịch. Khả năng di chuyển đến các vị trí bị tổn thương và viêm trong cơ thể khiến chúng được săn đón để phát triển các phương pháp điều trị tái tạo và dược phẩm. Trên thực tế, một số nghiên cứu đã khám phá tiềm năng của MSC có nguồn gốc từ người trong việc điều trị các tình trạng như vậy. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều cần biết về tiềm năng thực sự của chúng trong việc điều trị GVHD ở mắt và thúc đẩy ứng dụng lâm sàng của chúng.
Hiện nay, trong một nghiên cứu mới do Tiến sĩ Shigeto Shimmura và Robert M. Rusch từ Đại học Y khoa Fujita và Đại học Keio, Nhật Bản thực hiện, các nhà nghiên cứu đã đề xuất một liệu pháp mới cho GVHD ở mắt liên quan đến MSC. Nhóm nghiên cứu đã khám phá tiềm năng của tế bào gốc trung mô tái tạo trong việc giảm viêm mắt ở chuột bị nhiễm GVHD. Nghiên cứu của họ, được công bố trên The Ocular Surface, khám phá tiềm năng của MSC có nguồn gốc từ mô mỡ (adipose-derived MSCs – adMSC) trong việc giảm viêm và thúc đẩy sửa chữa mô. Nghiên cứu được công bố trực tuyến vào ngày 13 tháng 11 năm 2024 và được xuất bản trên Tập 34 của tạp chí vào tháng 10 năm 2024
Giải thích thêm về cơ sở lý luận đằng sau nghiên cứu này, Tiến sĩ Shimmura cho biết, “adMSC dễ thu được và đã chứng minh được lợi ích trong việc tái tạo mô giác mạc. Hơn nữa, chúng tôi đã tiêm adMSC sau khi GVHD khởi phát và cũng theo dõi chúng trong một thời gian dài, giúp chúng tôi xác minh khả năng ứng dụng điều trị của chúng”.
Sử dụng những con chuột mắc GVHD mãn tính, các nhà nghiên cứu đã tiêm adMSC vào mắt bằng một mũi tiêm duy nhất. Trong hơn ba tuần, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng phương pháp điều trị adMSC đã làm tăng tế bào T điều hòa đồng thời giảm viêm ở chuột. Hơn nữa, môi trường nuôi cấy adMSC đã tăng cường di chuyển và tăng sinh tế bào trong các thử nghiệm cào xước trong phòng thí nghiệm, cho thấy khả năng tái tạo của adMSC. Điều quan trọng là các tế bào được tiêm đã biến mất trong vòng một tuần, giảm thiểu nguy cơ biến chứng lâu dài như hình thành khối u.
“Những phát hiện của chúng tôi làm nổi bật lợi ích kép của adMSC: Chúng ức chế tình trạng viêm và tăng cường chữa lành mô”, Tiến sĩ Shimmura, tác giả và nhà nghiên cứu chính, giải thích. Ông nói thêm rằng, “Điều này khiến chúng trở thành ứng cử viên đầy hứa hẹn để điều trị các rối loạn về mắt liên quan đến miễn dịch mà không có tác dụng phụ toàn thân”.
Những quan sát này chỉ ra tiềm năng của adMSC như một liệu pháp nhắm mục tiêu, tại chỗ cho các tình trạng mắt liên quan đến miễn dịch. Không giống như các phương pháp điều trị toàn thân, các mũi tiêm tại chỗ này đảm bảo các tác dụng điều trị vẫn tập trung tại bề mặt mắt. Tiến sĩ Shimmura cho biết “Nghiên cứu của chúng tôi nhấn mạnh tính an toàn và hiệu quả của adMSC, mở đường cho các thử nghiệm lâm sàng trên người”.
Với các đặc tính điều hòa miễn dịch và tái tạo, adMSC có thể cung cấp một phương pháp cứu sống những bệnh nhân mắc GVHD mãn tính ở mắt và các bệnh viêm liên quan. Tuy nhiên, các nghiên cứu trong tương lai cần tập trung vào việc tối ưu hóa liều lượng và phương pháp cung cấp để tối đa hóa kết quả điều trị.
Tóm lại, những kết quả này mang lại hy vọng một tương lai cho các liệu pháp sáng tạo dựa trên tế bào gốc có thể biến đổi cách chúng ta kiểm soát các bệnh tự miễn, mang lại kết quả tốt hơn và chất lượng cuộc sống được cải thiện cho bệnh nhân
Tài liệu tham khảo
Rusch, R. M., et al. (2024). Adipose-Derived Mesenchymal Stromal Cells: A Study on Safety and Efficacy in Ocular Inflammation. The Ocular Surface. doi.org/10.1016/j.jtos.2024.11.001.
Nguồn: News Medical Life Sciences
Link: https://www.news-medical.net/news/20250210/Novel-MSC-based-therapy-provides-hope-for-ocular-GVHD-treatment.aspx
