Medical Express, 19/12/2023
Tổ chức Amputee Coalition – nhóm hỗ trợ có trụ sở tại Washington DC cho biết tại Mỹ, có khoảng 2 triệu người đang phải sống chung với tình trạng cắt cụt chi và 185.000 ca cắt cụt chi khác xảy ra mỗi năm. Khoảng 54% chi bị mất là do các bệnh về mạch máu như bệnh tiểu đường và bệnh động mạch ngoại biên (PAD). Ngày càng có nhiều người được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường ở Mỹ và trên Thế giới nên số ca cắt cụt chi vẫn tiếp tục tăng.
Gần đây, các chuyên gia tại Bệnh viện Nhi Cincinnati phối hợp với một số đồng nghiệp từ trường Đại học Kanazawa tại Nhật Bản đã tìm ra một phương pháp mới để thúc đẩy sự hình thành mạch máu, có tiềm năng trong điều trị ngăn ngừa cắt cục chi do thiếu máu cục bộ. Nghiên cứu của họ nhờ vào việc tìm ra được lý do tại sao hai bệnh nhân trong nghiên cứu lâm sàng tại Nhật bản đã hồi phục các chi hoàn toàn sau khi được chẩn đoán dường như sẽ bị cắt bỏ.
Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Cell Reports Medicine, bởi tác giả chính là Tiến sĩ, Bác sĩ Oto Inoue, là một Bác sĩ tim mạch tại Nhật Bản và là nhà nghiên cứu của Bệnh viện Nhi Cincinnati và Tiến sĩ Juan Sanchez-Gurmaches của Khoa Nội tiết
Nhóm nghiên cứu đã báo cáo rằng có một tập hợp tế bào gốc đặc biệt được phân lập từ mô mỡ có dấu hiệu bề mặt CD271 vượt trội về sự hình thành mạch máu hơn các tế bào gốc khác. Nghiên cứu cũng nêu chi tiết các cơ chế quan trọng liên quan đến quá trình này.
Các nhà khoa học thực hiện bằng cách cấy quần thể tế bào gốc này của người vào những mô hình chuột bị thiếu máu cục bộ chi. Kết quả cho thấy, các chi lẽ ra phải cắt đi đã hồi phục.
Sau đó, nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ một thử nghiệm lâm sàng để cung cấp bằng chứng cho thấy việc cấy ghép tế bào gốc có thể hiệu quả trên người. Trong nghiên cứu đó, những người bị loét bàn chân đã được điều trị bằng hỗn hợp tế bào gốc được phân lập từ mô của chính bệnh nhân.
Trong số các bệnh nhân, hai người có chi bình phục hoàn toàn đã nhận được số lượng lớn tế bào gốc dương tính với CD271. Các tác giả trong nhóm nghiên cứu cho biết kết quả này giống với nghiên cứu trên chuột đã chứng minh cho việc chính thức tiến hành thử nghiệm lâm sàng tiếp theo.
Inoue cho biết: “ Thiếu máu cục bộ nghiêm trọng ở chi là một trong số hậu quả nghiêm trọng nhất đối với bệnh PAD và bệnh tiểu đường không được điều trị đúng cách. Nghiên cứu cho kết quả đầy kỳ vọng về tập hợp các tế bào tiền thân này có tính khả thi trong điều trị. Thật vui mừng khi thấy một trong số các bệnh nhân đã hồi phục trở lại cuộc sống bình thường.”
Một cuộc đua để giải quyết các vấn đề về sức khỏe
Ở Hoa Kỳ tỷ lệ béo phì ngày càng tăng làm cho tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường đang tăng lên nhanh chóng trong nhiều năm qua, gây ra hàng loạt các biến chứng về tim mạch như PAD, thiếu máu cục bộ chi trầm trọng.
Các Bác sĩ điều trị PAD bằng cách sử dụng thuốc để làm chậm bệnh khi phẫu thuật bắc cầu nối động mạch vành hoặc đặt ống thông tĩnh mạch trung tâm để mở các động mạch bị tắc ở các chi. Tuy nhiên, một số động mạch ở các chi quá nhỏ và khó có thể tiếp cận trong lúc phẫu thuật. Kết quả là có một phần ba số người cần phải tái thông mạch vành khi không đủ điều kiện để can thiệp phẫu thuật. Những bệnh nhân này phải chịu đau đớn khi mất các chi, trong khi đó bệnh tim mạch luôn tiềm ẩn dẫn đến nhiều khả năng gặp phải các cơn đau tim, đột quỵ và các vấn đề khác gây tử vong.
Đây được coi là vấn đề sức khỏe phổ biến ở người lớn, các chuyên gia tại Bệnh viện Nhi Cincinnati và các trung tâm khác đã tìm thấy những dấu hiệu ban đầu của bệnh về mạch máu ở thanh thiếu niên và thậm chí ở cả trẻ nhỏ đang trong tình trạng béo phì và tiểu đường nặng.
Các lựa chọn thay thế mới nổi từ hợp tác quốc tế.
Inoue, 40 tuổi đã tìm hiểu về PAD tại Nhật Bản hơn 10 năm qua. Ông làm việc tại Cincinnati và là thành viên của phòng thí nghiệm Sanchez-Gurmaches. vào năm 2021 để nghiên cứu sâu hơn về lĩnh vực mới của quá trình tạo mạch thông qua việc cấy ghép tế bào.
Nhiều nhà khoa học đã khám phá ra cấy ghép các tế bào tiền thân để khởi động khả năng sửa chữa mô trong cơ thể. Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất là tìm ra loại tế bào phù hợp.
Để giải quyết vấn đề này nhóm nghiên cứu đã sử dụng phương pháp phiên mã tế bào đơn để tìm kiếm quần thể tế bào tiền thân phù hợp.Trong khi nhiều tế bào gốc cư trú trong tủy xương thì nghiên cứu này đã tìm thấy tác nhân mạnh nhất trong việc hình thành mạch máu ẩn bên trong mô mỡ. Các tế bào này mang dấu hiệu bề mặt CD271, ở các nghiên cứu trước đây đã được chứng minh đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của mô.
Nhóm nghiên cứu đã cấy ghép những tế bào dương tính với CD271 của người vào chuột để xác nhận khả năng của chúng. Các tế bào CD271 của người hiệu quả 100% trong việc thúc đẩy hình thành mạch máu ở chuột và khôi phục lưu lượng máu đến các chi bị bệnh
Có bằng chứng cho thấy quần thể tế bào này có tác dụng chữa bệnh ở người. Các tác giả nhận thấy trong số người nhận được tế bào tiền thân từ mỡ tự thân hồi phục tốt hơn và cứu được các chi có số lượng tế bào dương tính CD271 hiện diện cao hơn
Sanchez-Gurmaches cho biết: “Mối tương quan tích cực giữa khả năng phục hồi và số lượng tế bào tiền thân dương tính CD271 được tiêm vào vùng bị ảnh hưởng của những bệnh nhân này là rất đáng chú ý”.
Thách thức phía trước
Các đồng tác giả nhấn mạnh rằng những phát hiện cho đến nay chỉ là sơ bộ. Giá trị điều trị của tế bào dương tính với CD271 ở mô mỡ nên được đánh giá ở số lượng lớn bệnh nhân hơn thông qua một thử nghiệm lâm sàng chính thức.
Một vấn đề quan trọng cần giải quyết là làm thế nào để có đủ tế bào tiền thân CD271 để sử dụng làm phương pháp điều trị. Bài báo mới báo cáo rằng số lượng tế bào tiền thân CD271 được tìm thấy trong mỡ của những người bị kháng insulin có thể thấp hơn tới 75% so với những người không bị kháng insulin. Ngoài ra, các tế bào được tìm thấy có xu hướng ít hoạt động hơn trong việc tạo ra các mạch máu mới.
Inoue nói : “Thật không may, những người sống chung với tình trạng kháng insulin phải đối mặt với nguy cơ thiếu máu cục bộ chi cao lại là những người có số lượng tế bào tiền thân dương tính với CD271 thấp, điều này có thể khiến việc tự cấy ghép trở nên khó khăn hơn”.
Cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định xem liệu những tế bào này có thể được nhân lên trong phòng thí nghiệm trước khi cấy ghép hay không.
Tài liệu tham khảo:
Oto Inoue et al, Single-cell transcriptomics identifies adipose tissue CD271+ progenitors for enhanced angiogenesis in limb ischemia, Cell Reports Medicine (2023). DOI: 10.1016/j.xcrm.2023.101337
Nguồn: Medical Express
Link: https://medicalxpress.com/news/2023-12-prompt-blood-vessel-growth-limbs.html
