News Medical & Life Sciences, 11/12/2023
Một nhóm nghiên cứu của Đại học Baptist Hồng Kông (HKBU) đã dẫn đầu trong việc phát triển hệ thống phân phối thuốc mới để điều trị bệnh Alheimer (AD). Các nhà nghiên cứu đã thiết kế các exosome – các túi ngoại bào do tế bào giải phóng, để vận chuyển hợp chất có hoạt tính sinh học Corynoxine-B đã được chiết xuất từ thảo dược Gouteng Trung Quốc thử nghiệm trên mô hình chuột mắc bệnh AD cho thấy rất hiệu quả. Vì Corynoxine-B giúp tự thực bào, đây là một cơ chế giúp loại bỏ các tế bào độc hại, duy trì hoạt động của tế bào, hệ thống phân phối thuốc mới sử dụng exosome giúp cải thiện chức năng nhận thức, vận động và làm giảm các triệu chứng của AD.
Giáo sư Li Min, Phó Trưởng khoa (Dạy và Học) Y học Trung Quốc (trái). Tiến sĩ Ashok Iyaswamy, Trợ lý Giáo sư Nghiên cứu của Phòng Giảng dạy và Nghiên cứu Trường Y học Trung Quốc tại HKBU (phải). Nguồn: Đại học Baptist Hồng Kông.
Các kết quả nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí học thuật quốc tế Nature-Signal Transduction and Targeted Therapy.
Hoạt tính sinh học của hợp chất Gouteng có thể điều trị AD
AD là một căn bệnh mất trí nhớ phổ biến, khi mắc bệnh, các tế bào não thoái hóa và chết, do sự tích tụ protein amyloid-beta và phospho-tau trong não, dẫn đến suy giảm chức năng nhận thức của não. Hiện nay có hơn 55 triệu người trên thế giới là bệnh nhân suy giảm trí nhớ. Tại Hồng Kông, có hơn 100.000 người già mắc chứng mất trí nhớ và con số này được sự đoán sẽ tăng lên 330.000 vào năm 2039.
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị dứt điểm bệnh AD. Các phương pháp điều trị hiện có chỉ có thể trì hoãn sự tiến triển của bệnh và cải thiện các triệu chứng. Các nghiên cứu trước đây của HKBU cho thấy Corynoxine-B, một hợp chất có hoạt tính sinh học có hiệu quả trong điều trị AD. Tuy nhiên, hàng rào máu não bảo vệ não khỏi các chất lạ có trong máu sẽ ảnh hưởng đến sự hấp thụ của thuốc vào não
Exosome đóng vai trò vận chuyển thuốc
Để giải quyết vấn đề này, nhóm nghiên cứu bao gồm Giáo sư Li Min, Phó Trưởng khoa (Day và Học) Y học Trung Quốc và Tiến sĩ Ashok Iyaswamy, Trợ lý Giáo sư Nghiên cứu của Phòng Giảng dạy và Nghiên cứu Y học Trung Quốc tại HKBU, cùng với một số chuyên gia và các nhà khoa học trong và ngoài nước đã nghiên cứu một phương pháp mới để đưa Corynoxine-B vào não bằng cách sử dụng exosome.
Exosome là các túi ngoại bào được giải phỏng bởi các tế bào, có thể vận chuyển các phân tử giữa các tế bào giống như chất mang nano. Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng chúng có thể được sử dụng làm phương tiện vận chuyển thuốc. Để kiểm tra xem exosome có phải là chất vận chuyển thuốc hiệu quả cho AD hay không, nhóm nghiên cứu đã làm cho các tế bào thần kinh ở chuột biểu hiện quá mức protein tiếp hợp Fe65 trên bề mặt exosome do các tế bào này giải phóng. Fe65 tham gia vào quá trình xử lý protein tiền chất amyloid-beta (APP), đây là protein đóng vai trò quan trọng trong tiến triển của AD
Họ quan sát thấy nhiều exosome chứa Fe65 được các tế bào thần kinh giải phóng hơn. Các exosome được thiết kế cho thấy khả năng di chuyển tốt đến các tế bào thần kinh có APP được biểu hiện quá mức trong mô hình AD. Những phát hiện này cho thấy sự hiện diện của Fe65 trên bề mặt exosome đã tăng cường khả năng nhắm mục tiêu và tương tác đến các tế bào thần kinh với mức APP tăng cao, đây là một đặc trung cho bệnh AD.
Giảm lượng protein amyloid-beta tích lũy
Corynoxine-B là một chất giúp tự thực bào, đóng vai trò trong việc duy trì hoạt động thần kinh. Nhóm nghiên cứu đã nạp nó vào các exosome được thiết kế và tiêm vào mô hình chuột AD để đánh giá tiềm năng của hệ thống này trong việc điều trị bệnh AD. Kết quả cho thấy các exosome được thiết kế chứa Corynoxine-B có thể tăng cường khả năng tự thực bào ở chuột và có thể vượt qua hàng rào máu não để đưa Corynoxine-N đến não, giúp giảm 30% lượng protein amyloid-beta tích lũy.
Ngoài ra, các thử nghiệm hành vi khác bao gồm thử nghiệm rotarod, thử nghiệm môi trường mở, thử nghiệm kiểm soát nỗi sợ theo ngữ cảnh và thử nghiệm mê cung nước Morris cho chuột mắc bệnh AD cho thấy việc áp dụng các exosome được thiết kế chứa Corynoxine-B đã giúp hồi phục 25% khả năng nhận thức và hành vi vận động
Giáo sư Li Min, Phó Trưởng khoa Y học Trung Quốc, HKBU cho biết “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy exosome có thể là một phương pháp mới đầy hứa hẹn để đưa thuốc đến não và điều trị AD. Cần nhiều nghiên cứu hơn, nhưng nghiên cứu này mang lại hy vọng rằng việc chữa trị bệnh AD có thể xảy ra trong tương lai. Chúng tôi hy vọng rằng nghiên cứu này cuối cùng sẽ mang lại hy vong cho người già, những người có nguy cơ cao mắc bệnh thoái hóa thần kinh”
Nguồn: News Medical & Life Sciences
