Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology, 28/08/2025
Giới thiệu
Các chứng rụng tóc như rụng tóc do di truyền và hormone androgen (androgenetic alopecia—AGA) và các chứng rụng tóc không sẹo khác là vấn đề đáng lo ngại cả về mặt thẩm mỹ và tâm lý đối với cả nam giới và nữ giới. Mặc dù các liệu pháp hiện tại như minoxidil, finasteride, và cấy tóc mang lại một số lợi ích, nhưng vẫn còn một số hạn chế.
Trong vài năm gần đây, exosome từ tế bào gốc trung mô (mesenchymal stem cell—MSC) đã nổi lên như một phương pháp điều trị không sử dụng tế bào, nhờ vào khả năng thúc đẩy trao đổi giữa các tế bào và exosome có chứa các phân tử sinh học có thể kích thích sự tái tạo nang tóc.
Các nghiên cứu
| Nguồn exosome | Nghiên cứu | Cấp độ | Kết quả | Tác dụng phụ |
| Nhau thai | 12 bệnh nhân mắc AGA được tiêm exosome trong da mỗi 2 tuần/ 1 lần tiêm trong 2 tháng (Dehghani et al) | II | Mật độ tóc tăng từ 96,5 lên 163,5 sợi/cm² (p<0,0001);
Đường kính tóc tăng từ 0,049 mm lên 0,059 mm (p<0,0001); Lượng tóc rụng giảm đáng kể, từ 200 xuống 80 sợi (p<0,0001). |
Không |
| 1 bệnh nhân rụng tóc dai dẳng do hóa trị được tiêm exosome dưới da 3 lần (Norooznezhad et al) | IV | Tóc mọc lại hoàn toàn. | Không | |
| Bao quy đầu | 30 bệnh nhân nam mắc AGA được tiêm exosome trong da bằng kỹ thuật nappage trong 12 tuần (Ersan et al) | II | Mật độ tóc trung bình tăng từ 149,7 lên 157 sợi/cm²;
Mức độ hài lòng của bệnh nhân cao. |
Không |
| Mô mỡ | 85 bệnh nhân AGA được tiêm exosome kết hợp lăn kim trong 12 tuần (Nadeem et al) | I | Tăng mật độ tóc (tăng 35 sợi/cm², p=0,001);
Tăng độ dày tóc (tăng 13,01 µm, p=0,001); Mức độ hài lòng cao (8,5/10). |
20% số ca có hiện tượng đỏ nhẹ và tạm thời |
| 16 bệnh nhân nam mắc AGA nhẹ đến trung bình, được lăn kim kết hợp bôi exosome trong 12 tháng (Wan et al) | II | Mật độ tóc tăng 35 sợi/cm² (SD=6,5);
80% bệnh nhân cải thiện rõ rệt. |
Kích ứng da đầu nhẹ và tự hết nhanh | |
| 39 bệnh nhân được lăn kim mỗi tuần trong 12 tuần (Park et al) | III | Mật độ tóc tăng 24,9 sợi/cm² (p<0,001);
Độ dày tóc tăng 8,8 µm (p<0,001). |
Không | |
| Nang tóc | 60 bệnh nhân (cả nam và nữ) thực hiện cấy ghép tự thân chứa HF-MSCs và exosome trong 12 tháng (Gentile et al) | III | Mật độ tóc tăng 28 ± 4 sợi/cm² ở rụng tóc kiểu nữ (FPHL) và 30 ± 5 sợi/cm² ở rụng tóc kiểu nam (MPHL) (p<0,05);
Mức độ hài lòng cao, 80% bệnh nhân hài lòng. |
Tác dụng phụ nhẹ: ngứa, đỏ, tê, đau đầu, không nghiêm trọng |
| Tủy xương | 31 bệnh nhân rụng tóc (nam và nữ) được tiêm exosome trong da 1 lần (nguồn gốc từ MSC tủy xương), đôi khi kết hợp lăn kim và laser mức thấp (Sasaki et al) | IV | Tăng mật độ tóc 11,1–24,2% sau 6 tháng;
Mức độ hài lòng cao (nam: 88,9% hài lòng–rất hài lòng; nữ: 54,5% rất hài lòng). |
Chỉ sưng hoặc đau tạm thời do lăn kim |
| Dây rốn | 1 bệnh nhân nam mắc AGA được tiêm dung dịch giàu exosome vào da đầu (Lueangarun et al) | II | Cải thiện đáng kể cả mật độ và độ dày tóc sau 6 tháng | Không |
| Chiết xuất từ thực vật | 20 bệnh nhân nam mắc AGA được dùng exosome chứa chiết xuất Ecklonia cava và Thuja orientalis (Amini et al) | I | Tăng trung vị 9,5 sợi so với 1,5 sợi ở nhóm giả dược (p=0,006);
Mức độ hài lòng tự đánh giá cao hơn (4,2/5 vs 2,9/5, p=0,013). |
20% bệnh nhân bị kích ứng da đầu nhẹ |
(*) Cấp độ các nghiên cứu được đánh giá theo thang OCEBM (Cấp độ I: Nghiên cứu RCT, Cấp độ II: Nghiên cứu đoàn hệ (prospective cohort), Cấp độ III: Nghiên cứu quan sát hồi cứu (retrospective observational), Cấp độ IV: Báo cáo chuỗi/ca lâm sàng)
Thảo luận
- Liệu pháp exosome cho thấy tiềm năng không chỉ trong điều trị AGA mà còn có thể mở rộng ứng dụng cho điều trị rụng tóc do hóa trị và trichorrhexis nodosa (một rối loạn phổ biến ở thân tóc).
- Mức độ hài lòng của bệnh nhân luôn cao ở các nhóm được điều trị bằng exosome, phù hợp với các cải thiện quan sát được trong đánh giá khách quan và ưu điểm ít xâm lấn, ít tác dụng phụ của liệu pháp này.
- Tác dụng phụ thường nhẹ và thoáng qua, bao gồm đỏ da, ngứa hoặc đau tại vị trí tiêm.
- Không ghi nhận phản ứng nghiêm trọng, nhiễm trùng hay đáp ứng miễn dịch, cho thấy tính an toàn lâm sàng của liệu pháp exosome, ngay cả khi sử dụng ngoài chỉ định hoặc chưa được chuẩn hóa.
- Một số hạn chế như sự không đồng nhất giữa các nghiên cứu, thiết kế thí nghiệm, khác biệt trong đánh giá kết quả và thiếu chuẩn hóa khiến việc so sánh, rút ra kết luận chắc chắn và đảm bảo khả năng tái lập lâm sàng trở nên khó khăn.
Kết luận
Liệu pháp exosome nhìn chung là an toàn và được dung nạp tốt trong tất cả các nghiên cứu được đưa vào xem xét. Các tác dụng phụ được báo cáo chủ yếu là nhẹ và tạm thời, như kích ứng da đầu, đỏ, sưng, và ngứa. Những tác dụng này thường tự hết mà không cần ngừng điều trị. Quan trọng hơn, không có biến chứng nghiêm trọng, phản ứng dị ứng, hay tác dụng phụ lâu dài nào được quan sát thấy. Việc không ghi nhận độc tính miễn dịch hay nhiễm trùng đáng kể trong các nguồn exosome khác nhau như nhau thai, dây rốn, hay tủy xương, giúp khẳng định tính an toàn của liệu pháp exosome khi được chuẩn bị và sử dụng theo đúng các phác đồ lâm sàng phù hợp.
Tài liệu tham khảo
Bài viết được dịch và tóm tắt từ bài báo (nếu có): Al Ameer, Mohammed A, et al. “Exosomes and Hair Regeneration: A Systematic Review of Clinical Evidence across Alopecia Types and Exosome Sources.” Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology, vol. 18, Oct. 2025, pp. 2215–2227, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40955427/, https://doi.org/10.2147/CCID.S543451.
Nguồn: Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology
Link: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.2147/CCID.S543451#abstract
