BioNews, 10/03/2023
Theo một nghiên cứu mới, MSC-NP, một dạng liệu pháp tế bào gốc hiện đang được thử nghiệm lâm sàng ban đầu đối với bệnh đa xơ cứng (MS), có thể làm giảm hoạt động gây viêm của các tế bào miễn dịch não gọi là microglia.
Liệu pháp này được biết là làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và cải thiện quá trình tái tạo myelin trong mô hình động vật của MS, và những phát hiện cho thấy nó có thể làm như vậy ít nhất một phần bằng cách điều hòa hoạt động của microglia.
Tiến sĩ Violaine Harris, nhà nghiên cứu tại Tisch Multiple Sclerosis Research Center (New York) , đồng thời là đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết trong một thông cáo báo chí: “Nghiên cứu này cung cấp cho chúng tôi một lớp quan trọng khác để hiểu về hiệu quả của liệu pháp MSC-NP và có tiềm năng nâng cao khả năng sử dụng hiệu quả liệu pháp này của chúng tôi để làm chậm sự tiến triển của các triệu chứng MS ở bệnh nhân. Chúng tôi vô cùng phấn khích về sự phát triển này và cơ hội mà nó mang lại cho chúng tôi để cải thiện các phương pháp điều trị tái tạo cho bệnh đa xơ cứng.”
Nghiên cứu, “Các tế bào tiền thân thần kinh có nguồn gốc từ tế bào gốc trung mô làm giảm sự kích hoạt vi mô thần kinh đệm tiền viêm thông qua các cơ chế cận tiết,” đã được công bố trên tạp chí Future Medicine.
Tế bào gốc trung mô được lập trình để phát triển thành tế bào tiền thân thần kinh
Tế bào gốc là một loại tế bào có khả năng phát triển và biệt hóa thành các loại tế bào khác. Trong liệu pháp MSC-NP, một loại tế bào gốc cụ thể được gọi là tế bào gốc trung mô (MSC) được thu thập từ bệnh nhân.
Các tế bào gốc này được lập trình trong phòng thí nghiệm để phát triển thành tế bào tiền thân thần kinh (NP) — các tế bào gốc chuyên biệt hơn có thể phát triển thành tế bào thần kinh và các loại tế bào khác của hệ thần kinh. Các MSC-NP sau đó được tiêm vào hệ thống thần kinh của bệnh nhân qua cột sống, được gọi là tiêm trong vỏ.
Điều trị MSC-NP khác biệt đáng kể so với ghép tế bào gốc tạo máu tự thân (aHSCT), thường được gọi là “liệu pháp tế bào gốc” trong bệnh đa xơ cứng. aHSCT là một thủ thuật khác nhằm mục đích thay thế các tế bào gốc trong tủy xương để tạo ra các tế bào miễn dịch.
Thử nghiệm lâm sàng Giai đoạn 1 (NCT01933802) do Tisch tài trợ đã thử nghiệm liệu pháp MSC-NP ở 20 bệnh nhân mắc các loại MS tiến triển, trong đó có 4 bệnh nhân mắc bệnh MS tiến triển sơ cấp (primary) và 16 bệnh nhân mắc bệnh tiến triển thứ phát (secondary). Tất cả đều được tiêm tổng cộng ba lần tiêm tế bào MSC-NP, được tiêm trực tiếp vào cột sống cách nhau ba tháng.
Kết quả cho thấy hầu hết bệnh nhân đều có những cải thiện về khả năng hoạt động sau khi điều trị. Ở một số bệnh nhân, sự cải thiện kéo dài ít nhất hai năm.
Nghiên cứu thử nghiệm giai đoạn 2 MSC-NP so với giả dược ở 50 bệnh nhân mắc bệnh MS tiến triển
Tisch hiện đang tài trợ cho thử nghiệm Giai đoạn 2 (NCT03355365) thử nghiệm MSC-NP so với giả dược ở khoảng 50 bệnh nhân MS tiến triển, với mục đích chính là đánh giá liệu pháp này ảnh hưởng như thế nào đến các biện pháp đo lường khuyết tật. Kết quả từ thử nghiệm Giai đoạn 2 dự kiến sẽ công bố trong năm nay.
Trong nghiên cứu được công bố gần đây, các nhà khoa học tại Tisch đã tiến hành một loạt thí nghiệm tế bào nhằm hiểu rõ hơn về cơ chế sinh học mà liệu pháp MSC-NP có thể mang lại lợi ích cho bệnh đa xơ cứng.
Nhóm nghiên cứu đã viết: “Cần phải hiểu rõ hơn về các cơ chế làm cơ sở cho hiệu quả điều trị của MSC-NP để tối ưu hóa chiến lược này như một phương pháp điều trị cho MS”.
Các nhà nghiên cứu đã điều tra cụ thể cách MSC-NP ảnh hưởng đến microglia, một loại tế bào miễn dịch thường trú trong não và tủy sống. Trong MS, các tế bào này được kích hoạt để thúc đẩy quá trình viêm, được cho là góp phần vào sự tiến triển của bệnh.
Khi các nhà nghiên cứu phát triển microglia trong cùng môi trường nuôi cấy với MSC-NP, microglia cho thấy hoạt động gây viêm ít hơn rõ rệt, với mức độ protein gây viêm giảm. Thay vào đó, microglia đảm nhận các đặc tính liên quan nhiều hơn đến việc sửa chữa và tái tạo mô.
Các nhà nghiên cứu đã viết: “Nghiên cứu này là nghiên cứu đầu tiên cho thấy rằng các MSC-NP thúc đẩy sự phân cực vi mô thần kinh đệm từ một kiểu hình tiền viêm thành một kiểu hình tiền tái tạo.”
Các kết quả tương tự cũng thu được khi các nhà nghiên cứu nuôi cấy MSC-NP trong môi trường nuôi cấy một thời gian, sau đó loại bỏ chúng và thay vào đó là nuôi cấy microglia trong môi trường nuôi cấy thay thế. Điều này gợi ý rằng ảnh hưởng của MSC-NP đối với microglia không phải do bản thân các tế bào, mà là do các phân tử tín hiệu mà các MSC-NP đang tiết ra. Đây được gọi là tác động paracrine.
TGF-beta được phát hiện là bộ điều biến chính của hoạt động microglia
Các thí nghiệm sau đó cho thấy một loại protein tín hiệu có tên là TGF-beta là một trong những bộ điều biến chính của hoạt động microglia. Chặn hoạt động của TGF-beta, được tạo ra bởi MSC-NP, có thể làm giảm đáng kể tác dụng chống viêm của MSC-NP trên microglia.
Các nhà nghiên cứu kết luận: “Nghiên cứu hiện tại cung cấp cái nhìn sâu sắc quan trọng về cơ chế hoạt động của MSC-NP trên microglia và gợi ý rằng ít nhất một số hoạt động cận tiết của MSC-NP có thể là do tín hiệu TGF-[beta]”.
Saud Sadiq, MD, đồng tác giả nghiên cứu, giám đốc và nhà khoa học nghiên cứu chính tại Tisch, cho biết: “Khi Trung tâm Tisch nghiên cứu hướng tới việc tìm ra nguyên nhân và phương pháp chữa trị bệnh MS, nghiên cứu này đánh dấu một cột mốc quan trọng khác trong việc phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả hơn nữa cho bệnh nhân.”
Sadiq cho biết thêm: “Chúng tôi mong muốn phát triển dựa trên nghiên cứu này để nâng cao hơn nữa hiểu biết của chúng tôi về liệu pháp MSC-NP và tác động của nó đối với bệnh nhân, cũng như microglia như một mục tiêu điều trị.”
Nguồn: Multiple Sclerosis News Today
