Linked in, 07/04/2025
Bài viết này từng được đăng tải trong mục blog của trang web Crioestaminal.
Tế bào gốc từ máu dây rốn (Umbilical cord blood–UCB) nổi bật nhờ khả năng dễ sử dụng sau khi được bảo quản đông lạnh, yêu cầu mức độ tương thích giữa người cho và người nhận thấp hơn (so với các nguồn khác như tủy xương), và khả năng tái tạo toàn bộ các dòng tế bào máu, nên đã được sử dụng trong điều trị hơn 90 loại bệnh khác nhau. Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số hạn chế trong ứng dụng lâm sàng, chẳng hạn như thời gian từ khi truyền đến khi phát huy hiệu quả (tức là tái tạo máu), điều này có thể gây biến chứng cho các bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch. Phương pháp điều trị đầu tiên bằng tế bào gốc từ máu dây rốn được thực hiện vào năm 1988 cho một bệnh nhân mắc thiếu máu Fanconi. Kể từ đó, số lượng bệnh có thể điều trị bằng tế bào gốc từ dây rốn đã mở rộng, từ các bệnh huyết học như bạch cầu và u lympho đến các lĩnh vực khác (vẫn còn ở giai đoạn nghiên cứu), bao gồm tự kỷ và bại não. Sau hơn 60.000 ca cấy ghép, cộng đồng y học và khoa học đang nỗ lực giảm thiểu các hạn chế của liệu pháp UCB, và một trong những phương pháp triển vong nhất là truyền song song tế bào gốc trung mô (Mesenchymal stem cells–MSC) cùng với UCB.
Tế bào MSC có thể được tìm thấy trong nhiều loại mô trưởng thành như tủy xương, mô mỡ hoặc mô dây rốn. Chúng có khả năng biệt hóa thành tế bào xương, mô mỡ, sụn, và những tế bào khác. Ngoài ra, ứng dụng lâm sàng của chúng dựa trên khả năng hỗ trợ, tăng hiệu quả cấy ghép tế bào gốc tạo máu và tác dụng điều hòa miễn dịch. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học Current Research in Translational Medicine đã nhằm đánh giá tính an toàn và hiệu quả của việc phối hợp truyền MSC và UCB, với mục tiêu cải thiện kết quả cấy ghép UCB.
Truyền kết hợp UCB và MSC an toàn và giúp rút ngắn thời gian cấy ghép
Nghiên cứu này là thử nghiệm lâm sàng pha I/II, nhằm đánh giá tính khả thi, an toàn và hiệu quả của việc truyền UCB với MSC từ người hiến ở các bệnh nhân mắc bệnh huyết học (chủ yếu là bạch cầu tủy cấp tính). Tính an toàn được đánh giá qua tỷ lệ tử vong liên quan đến điều trị (treatment-related mortality–TRM) trong 100 ngày sau điều trị. Tỷ lệ hồi phục huyết học và miễn dịch, tỷ lệ mắc bệnh thải ghép (graft-versus-host disease– GVHD), nhiễm trùng và/hoặc tái phát bệnh cũng được theo dõi. Trong nghiên cứu, 11 bệnh nhân đã được hóa trị và xạ trị trước khi truyền tế bào gốc. MSC được tách từ tủy xương của người hiến không cùng huyết thống, và được truyền 1 giờ trước khi truyền máu dây rốn. Sự tái tạo miễn dịch và tạo máu được đánh giá thông qua số lượng bạch cầu trung tính và tiểu cầu vài ngày sau khi truyền đồng thời MSC và UCB.
100 ngày sau khi điều trị, TRM quan sát được trong nghiên cứu này thuận lợi hơn khi so sánh với các nghiên cứu trước đây. Tốc độ ghép của các tế bào được truyền và sự tái tạo hệ thống miễn dịch là những yếu tố quyết định sự sống còn của những bệnh nhân này và kết quả trình bày trong nghiên cứu này cho thấy thời gian trung bình cho đến khi bạch cầu trung tính và tiểu cầu phục hồi lần lượt là 16 và 27 ngày, ngắn hơn nhiều so với truyền UCB đơn thuần. Thực tế là không quan sát thấy tình trạng thải ghép, chỉ ra rằng việc ghép đồng loại UCB và MSC tủy xương đẩy nhanh quá trình ghép tế bào gốc tạo máu và có thể dẫn đến tiên lượng thuận lợi hơn, và chỉ 1/11 bệnh nhân phát triển GVHD. Những người chịu trách nhiệm cho nghiên cứu này cho rằng ghép đồng thời UCB và MSC tốt hơn so với chỉ truyền UCB.
Mặc dù số lượng bệnh nhân trong nghiên cứu còn ít, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng truyền máu dây rốn vẫn là lựa chọn đáng giá hiện nay, so với các phương pháp thay thế (ghép tủy xương đồng hợp tử hoặc không liên quan) có kết quả điều trị tương tự nhưng không dễ thu nhận và áp dụng. Công trình này nhấn mạnh giá trị cộng hưởng của việc truyền đồng thời hai loại tế bào gốc – tạo máu (UCB) và trung mô (MSC), mang đến liệu pháp an toàn hơn và rút ngắn thời gian phục hồi tạo máu. Theo nhóm tác giả, nghiên cứu cho thấy rằng truyền đồng thời MSC và UCB có thể cải thiện rõ rệt kết quả của cấy ghép UCB.
Tài liệu tham khảo
Planken S, et al. Feasibility of co-transplantation of umbilical cord blood and third-party mesenchymal stromal cells after(non)myeloablative conditioning in patients with hematological malignancies. Curr Res Transl Med. 2024 Aug 17;72(4):103466. doi: 10.1016/j.retram.2024.103466.
Nguồn: Linked in
Link: https://www.linkedin.com/pulse/co-infusion-mesenchymal-stem-cells-umbilical-cord-blood-ribeiro-srqdf
