Exosome RNA, 06/06/2024
Tìm hiểu về tổn thương thận cấp tính (Acute Kidney Injury – AKI)
Tổn thương thận cấp tính (AKI) là một tình trạng nghiêm trọng, khi thận đột nhiên không hoạt động bình thường. Tình trạng này có thể xảy do nhiều nguyên nhân, chẳng hạn như nhiễm trùng nặng, một số loại thuốc gây ra hoặc giảm lưu lượng máu đến thận. Nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến tỷ lệ mắc bệnh AKI và tử vong cao. Mặc dù đã có rất nhiều nghiên cứu nhưng các phương pháp điều trị hiệu quả cho AKI vẫn còn hạn chế.
Túi ngoại bào (Extracellular Vesicle – EV) là gì?
Các túi ngoại bào (EV) là những hạt nhỏ có màng được giải phóng bởi nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể. Những túi này có thể mang các phân tử có hoạt tính sinh học như protein, lipid và RNA, cho phép chúng giao tiếp với các tế bào khác. EV được xem như những chiếc xe giao hàng nhỏ vận chuyển các thông tin và vật liệu quan trọng giữa các tế bào.
Tiềm năng của EV trong điều trị AKI
Các nhà nghiên cứu đang khám phá việc sử dụng EV như một liệu pháp mới, không dùng tế bào cho điều trị AKI. Ý tưởng là EV có thể đưa các phân tử trị liệu trực tiếp đến thận bị tổn thương, thúc đẩy quá trình chữa lành và phục hồi. Một đánh giá của các nhà khoa học tại Đại học Y Đài Bắc tập trung vào việc tìm hiểu sinh học của EV và cách khai thác chúng để điều trị AKI.
Các phương pháp kỹ thuật và ứng dụng trị liệu
Đầu tiên, họ mô tả các phương pháp kỹ thuật khi nghiên cứu về EV. Các túi ngoại bào này thường có nguồn gốc từ các tế bào nuôi cấy trong môi trường phòng thí nghiệm. Các nhà nghiên cứu có thể phân lập và tinh sạch EV từ các tế bào này, đảm bảo chúng chứa các phân tử trị liệu mong muốn. Họ nhấn mạnh tầm quan trọng của các kỹ thuật này để tối đa hóa hiệu quả của phương pháp điều trị bằng EV.
Sử dụng phương pháp Multi-Omic
Để hiểu đầy đủ về cách thức hoạt động của EV, các nhà khoa học đã sử dụng phương pháp tiếp cận Multi-Omic. Điều này có nghĩa là họ phân tích các loại phân tử khác nhau trong EV, bao gồm microRNA (miRNA), protein và vật liệu di truyền. Bằng cách đó, họ có thể tìm ra cơ chế cụ thể của EV trong việc thúc đẩy quá trình chữa lành và giải đáp các câu hỏi trong nghiên cứu AKI.
EV có nguồn gốc từ Tế bào gốc và EV có nguồn gốc không phải từ tế bào gốc
Tiềm năng điều trị của EV có thể khác nhau phụ thuộc vào nguồn của chúng. Các nhà nghiên cứu phân loại EV thành hai nhóm chính: loại có nguồn gốc từ tế bào gốc và loại có nguồn gốc không phải từ tế bào gốc.
EV có nguồn gốc từ tế bào gốc: Những EV này thu được từ tế bào gốc – có khả năng biệt hóa thành các loại tế bào khác nhau trong cơ thể. EV có nguồn gốc từ tế bào gốc đầy tiềm năng vì chúng mang các phân tử tái tạo mạnh có thể hỗ trợ quá trình sửa chữa thận.
EV có nguồn gốc không phải từ tế bào gốc: Những EV này đến từ các loại tế bào khác và cũng có thể mang lại lợi ích điều trị. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh bằng chứng thực nghiệm hỗ trợ tính hiệu quả của cả hai loại trong điều trị AKI.
Thách thức và cơ hội chuyển sang lâm sàng
Trong khi các nghiên cứu về EV trên mô hình động vật đầy hứa hẹn, thì việc chuyển những nghiên cứu này sang bệnh nhân đặt ra một số thách thức lớn. Trong đó bao gồm việc đảm bảo sự an toàn và nhất quán của các liệu pháp bằng EV, tìm được cách tốt nhất để cung cấp các túi ngoại bào này cho bệnh nhân và vượt qua các rào cản pháp lý.
Mặc cho những thách thức này, các nhà nghiên cứu đã nhấn mạnh những cơ hội lớn mà EV mang lại. Khi các nhà khoa học tiếp tục cải tiến các kỹ thuật và hiểu sâu hơn về sinh học EV, tiềm năng phát triển các liệu pháp không chứa tế bào thì hiệu quả điều trị AKI càng trở nên rõ ràng hơn.
Kết luận
Các túi ngoại bào đại diện cho một bước tiến mới trong điều trị tổn hương thận cấp tính. Bằng cách tận dụng đặc tính giao tiếp và chữa lành tự nhiên của các túi ngoại bào này, các nhà khoa học hy vọng sẽ phát triển các liệu pháp mới có thể làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao liên quan đến AKI. Việc tiếp tục nghiên cứu và đổi mới trong lĩnh vực này hứa hẹn sẽ thay đổi cách chúng ta tiếp cận tổn thương thận và cải thiện kết quả cho bệnh nhân.
Tài liệu tham khảo
David J Lundy, Barbara Szomolay, Chia-Te Liao, Systems Approaches to Cell Culture-Derived Extracellular Vesicles for Acute Kidney Injury Therapy: Prospects and Challenges, Function, Volume 5, Issue 3, 2024, zqae012, https://doi.org/10.1093/function/zqae012
Nguồn: Exosome RNA
